انتخابات ریاست‌جمهوری، در 6 میزان 1398 برگزار می‌گردد. برای تأمین شفافیت انتخابات، حضور قانونمند ناظرین (احزاب سیاسی و نمایندگان کاندیدان)، مشاهدین (نهادهای جامعۀ مدنی مرتبط به انتخابات و نهادهای بین المللی) و رسانه‌های همگانی در روند انتخابات مهم است. فقط نهادهای ناظر و مشاهد و رسانه‌های همگانی دارای اعتبارنامه میتوانند پروسه‌های انتخابات را نظارت و مشاهده نموده و به تهیه گزارش بپردازند. مطابق حکم بند 10 فقرۀ (1) مادۀ 19 قانون انتخابات؛ کمیسیون مستقل انتخابات ( بعد از این کمیسیون) برای ناظرین، مشاهدیـن و رسانه‌ها اعتبارنامه صادر میکند. شرایط صدور اعتبارنامه برای نهادهای مذکور، در لایحه و طرزالعمل صدور اعتبارنامه پیش‌بینی شده‌اند که این شرایط قرار ذیل‌اند:
الف) صدور اعتبارنامه برای کاندیدان
کمیسیون برای کاندیدان شامل فهرست نهایی کاندیدان اعتبارنامه ترتیب و چاپ نموده و مزین با امضاء و مًهر کمیسیون، به کاندید و یا نماینده معرفی شده کاندید، تفویض مینماید. کاندیدانیکه اعتبارنامه دریافت می‌کنند حق دارد تا ناظرین شان را برای نظارت از روند انتخابات مطابق لوایح و طرزالعملهای کمیسیون تعیین نمایند.
ب) شرایط صدور اعتبارنامه برای احزاب سیاسی:
صدور اعتبارنامه برای ناظرین (احزاب سیاسی)، به اساس شرایط پیش‌بینی شده در لایحه و طرزالعمل صدور اعتبارنامه، صورت می‌گیرد. این شرایط قرار ذیل‌اند:
- ارائه درخواست کتبی (مبنی بر دریافت اعتبارنامۀ نظارت) مزیّن به امضای رئیس حزب ویا نمایندۀ باصلاحیت وی؛
- ارایه جواز معتبر فعالیت حزب سیاسی و باقی‌ماندن بیشتر از شش ماه از اعتبار جواز آن؛ و
- تکمیل و امضای فورمۀ (01) و اصول رفتار مربوط. فورم (01) حاوی معلومات مربوط به حزب سیاسی می‌باشد.
ج) شرایط صدور اعتبارنامه برای مشاهدین
صدور اعتبارنامه برای مشاهدین (نهادهای جامعۀ مدنی مرتبط به انتخابات و نهادهای بین المللی)، مطابق شرایط پیش‌بینی شده در لایحه و طرزالعمل صدور اعتبارنامه، صورت می‌گیرد. این شرایط قرار ذیل‌اند:
- ارائه درخواست کتبی (مبنی بر دریافت اعتبارنامۀ مشاهده) مزیّن به امضای رئیس نهاد مشاهد یا نمایندۀ باصلاحیت وی؛
- داشتن جواز فعالیت از وزارت عدلیه، اطلاعات و فرهنگ یا اقتصاد و باقی‌ماندن بیشتر از شش ماه از اعتبار آن؛
- تکمیل و امضای فورم (01)، اصول رفتار مربوط و تعهدنامۀ تهیه شده توسط کمیسیون. فورم (01) حاوی معلومات مربوط به نهاد مشاهد می‌باشد؛ و
- پیش‌بینی فعالیت در یکی از بخش‌های انتخابات، دموکراسی، حقوق بشر، مشارکت سیاسی زنان، معلولین و اقلیت‌ها در اساس‌نامۀ نهاد مشاهد؛
- داشتن نشریه ویا ویب‌سایت مخصوص و موجودیت یک یا چند بست مرتبط به مشاهدۀ انتخاباتی در تشکیل آن؛
- ارائه گزارش مشاهده توسط نهادهایی که در انتخابات گذشته اعتبارنامه دریافت و از روند انتخابات مشاهده به‌عمل آورده‌اند. در صورت عدم ارائه گزارش، باید آن را حین ارائه درخواست دریافت اعتبارنامه به کمیسیون ارائه نماید؛ و
- داشتن ویزۀ اقامت در افغانستان و جواز کار (درصورت موجودیت) ارائه آن توسط مشاهدین بین‌المللی.
د) شرایط صدور اعتبارنامه برای رسانه‌ها
صدور اعتبارنامه برای رسانه‌های همگانی، مطابق شرایط پیش‌بینی شده در لایحه و طرزالعمل صدور اعتبارنامه، صورت می‌گیرد. این شرایط قرار ذیل‌اند:
- ارائه درخواست کتبی (مبنی بر دریافت اعتبارنامۀ تهیۀ گزارش) مزیّن به امضای رئیس نهاد رسانه یا نمایندۀ باصلاحیت وی؛
- داشتن جواز فعالیت از وزارت اطلاعات و فرهنگ؛ و
- تکمیل و امضای فورمۀ (01) و اصول رفتار مربوط. فورم (01) حاوی معلومات مربوط به رسانه می‌باشد.
نهادهای ناظر، مشاهد و رسانه‌های همگانی میتوانند بطور حضوری در ریاست حقوق دارالانشای کمیسیون، دفاتر ولایتی و یا از طریق آنلاین، با استفاده از این آدرس http://hq.iec.org.af/accreditation برای دریافت اعتبارنامه درخواست نمایند.
ژورنالستان خارجی، مهمانان خاص و مشاهدین بین المللی میتوانند از طریق ریاست روابط خارجه دارالانشای کمیسیون بطور آنلاین و حضوری تقاضای درخواست کارت شناسایی نمایند.
روند درخواست و صدور اعتبارنامه:
- ارائه درخواست کتبی برای دریافت اعتبارنامه و اسناد مورد نیاز. تکمیل و امضای فورم (01) و اصول رفتار مربوط حتمی است. نهادهای ناظر و مشاهد، تعهدنامه‌ای را نیز امضا می‌کنند.
- بررسی اسناد متقاضیان دریافت اعتبارنامه و حصول اطمینان از تکمیل بودن اسناد. در صورت عدم تکمیل اسناد، از نهاد مربوط خواسته می‌شود اسناد مربوطه را تکمیل و در اختیار کمیسیون قرار دهد.
- ارائۀ اسناد متقاضیان در جلسۀ کمیسیون غرض بررسی و تصمیم‌گیری بر صدور یا عدم صدور اعتبارنامه. صدور و عدم صدور اعتبارنامه به اساس شرایط پیش‌بینی شده صورت می‌گیرد.
- تهیه اعتبارنامه برای متقاضیان واجد شرایط. در این مرحله، بخش‌های مربوط، اعتبارنامه را تهیه نموده و پس از امضای رئیس کمیسیون، برای نهاد مربوط توزیع می‌گردد.
- هم‌زمان با توزیع اعتبارنامه؛ سیستم آنلاین صدور اعتبارنامه، یک حساب کاربری (User) و گذرواژه (Password) منحصر به‌فرد نیز برای نهاد درخواست دهنده ایجاد میکند. نهاد دارای اعتبارنامه، با استفاده از این حساب کاربری، معلومات مربوط به نمایندگان ( ناظرین، مشاهدین، گزارشگران و هماهنگکنندگان) شانرا در سیستم ثبت نموده و کارت نظارت، مشاهده ویا تهیۀ گزارش را ترتیب و چاپ مینمایند.
- نهاد دارای اعتبارنامه باید جهت تصدیق و مٌهر کارتهای چاپ شده، در کابل به دفتر مرکزی (بخش مربوطه یا دفتر ولایتی کابل) و در ولایات به دفاتر ولایتی کمیسیون مراجعه نمایند. این کارتها پس از تأیید توسط کارکنان موظف، مطابق طرزالعمل مربوطه، معتبر محسوب گردیده و توسط نهادهای مربوط، به نمایندگان شان توزیع می‌گردد.
- کمیسیون کارتهای شناسایی مشاهدین بین‌المللی(انفرادی) را چاپ، تصدیق و مهر مینماید.
- اعتبارنامه و کارتهای مربوط فقط برای انتخابات ریاست‌جمهوری اعتبار دارند، مگر این‌که کمیسیون طور دیگری تصمیم اتخاذ نماید.
اسناد مرتبط:
لایحه و طرزالعمل صدور اعتبارنامه، رهنمود صدور کارت شناسایی، رهنمود تخنیکی استفاده از سیستم صدور اعتبارنامه و کارت شناسایی اسناد مرتبط به صدور اعتبارنامه و کارت شناسای ناظرین، مشاهدین و مهمانان خاص میباشند.
جهت معلومات بیشتر در مورد استفاده برنامه صدور اعتبارنامه، لطفا ویدیو رهنما را از اینجا دانلود نماید